Na źródło tworzenia dzieła literackiego składa się: rzeczywistość, obserwacja oraz refleksje autora. Różnorako prace naukowe ten proces nazywają. Zazwyczaj jest to wewnętrzny głos, który jest duchem dyktującym dzieło. Nazywa się daimonion. Literat wobec tego ducha jest bezsilny np. Agatha Christie, która chciała w pewnym momencie uśmiercić głównego bohatera Herkulesa Poirota . Poezja Iwana Korponai w tomiku pt.: „Bałkańskie wiatry” jest świadkiem powstawania ruin, ponieważ wie kto je w większości przypadku tworzy . Jedna z nich jest na okładce tej książki, na której widzimy ruinę domu, lub innego budynku, który nią pozostał .
Podmiot liryczny tworzy autoportret, informacje taką odnajdujemy w samym tytule wiersza: „To ja”. Dzięki temu może krytycznie spojrzeć na siebie, zaś jego brak pozbawiłby go kreatywnego postrzegania świata. Takie cechy jak:
Siwe włosy, długa broda, melancholijne oczy w cieniu
rozpaczy
uśmiech smutny, ale szczery;
ręce spracowane , chore, stare, drżą;
słabe tętno, rozczarowanie, zdenerwowanie w duszy,
(s.6)
są wyłącznie cechami mędrca. Poznał bolesną prawdę o rzeczywistości, w której przyszło mu istnieć. Jednym z dostrzegalnych źródeł mądrości może być empiryzm budowany na szczerości. Nieludzkie granice zostały zatarte, pozostało tylko nie posiadające żadnej treści słowo. Ważnym dostrzegalnym elementem na tym autoportrecie jest strach. Pragnieniem stało się poznanie ważnej prawdy dla siebie i dla świata. Dość powszechna i widoczna tutaj stała się obojętność, posiadająca różnorakie cechy.
Najważniejszym doświadczeniem podmiotu lirycznego jest doświadczanie pustki. Staje się inspiracją do jego własnych wewnętrznych poszukiwań. Rozpoczyna od naszych uczuć i myśli, które kreślą w sposób naturalny scenariusz zdarzeń, mogący w każdej chwili ulec zmianie. Pierwszym czynnikiem jest przeszłość balansująca pomiędzy dwoma przeciwnymi niewiadomymi. Drugim czynnikiem, jest element wyciągania wniosku:
Co to jest, zadałem sobie pytanie,
Czy mnie znowu śledzą,
tak jak on
- mój los przeklęty?
(s.26)
Wniosek zakończony znakiem zapytania oznacza niepewność. Przyrządem badawczym, który wykorzystuje podmiot liryczny są zmysły, oraz rzeczywistość. Jednocześnie uczy przeprowadzania takich doświadczeń.
Zawsze mówi o wydarzeniach ważnych. Jedno miejsce w jednej chwili staje się świadkiem istnienia rzeczy dobrych, w drugiej chwili rzeczy złych. Ma świadomość, że tak samo jest z naszym życiem – doświadczamy dobro i zło w różnych odstępach czasowych. Przestrzeń w której egzystujemy jest miejscem; gdzie te dwie fale, siły; jakkolwiek by zostały nazwane przemieszczają się, dotykają bezpośrednio ludzkiej osobowości. Atmosfera stworzona przez innych ludzi budzi rozmaite uczucia:
w tej agonii usłyszałem głuchy odgłos kroków,
echo buta wroga, nienawiść w sobie,
w powietrzu unosiło się uczucie zimnej śmierci, która
nadchodzi.
(s.32)
Razem z podmiotem lirycznym czujemy to przerażenie. Pojawiająca się nienawiść jest elementem zła. W dzisiejszej kulturze istota rozumu ( umysłu) jest niekompletną drogą poznania świata.
Zło jest różnorakie. Często potrafi zawładnąć ludzkim umysłem, kiedy sami o tym nie będziemy wiedzieć. Jest ono pułapką czyhającą na nasza osobowość. Jedynie pokona je miłość:
Brudne są buty
robotników
moje
zabrudzone wszystkimi
kolorami zła
(s.34)
Robotnik wykonuje jakąś pracę fizyczną w różnych warunkach. Jego odzież jest ubrudzona. Ciało dla duszy będzie ubraniem.
Poezja Ivana Korponai zawarta w tomiku „Bałkańskie wiatry” będzie poezją naocznego świadka. Dostrzegamy w niej skutki, a zarazem proces niszczenia ludzkiej osobowości. Coraz bardziej stajemy świadkami nieodwracalnego zacierania się granic. Współczesność w wyniku złego korzystania z cywilizacji staje się coraz bardziej dzika. Poeta jest naszym przewodnikiem, przekazuje nam wiedze o świecie dotkniętym procesem zagłady. Tylko człowiek potrafi wznosić wielkie budowle np. biurowce, a także potrafi budować ruiny.
-----------------
Ivan Korponai „ Bałkańskie wiatry” wyd. Krośnieńska Oficyna Wydawnicza tłum. Olga Lalić- Krowicka Krosno 2011