spasoje

Spasoje Bajović, urodził się w miejscowości Bezuj, w pobliżu Plużine, Czarnogóra. Ukończył Wydział Filologiczny w Belgradzie. Pisze poezję i krytykę literacką. Opublikowane książki: Jabłka z kamnia, Ogromne spragnienie, Lina z wiatru, Niewierny blask i Pierścień mgły. Dostał kilka literackich nagród. Mieszka w Nikšiću.

Spasoje Bajović, rođen u Bezuju kod Plužina, Crna Gora. Završio Filološki fakultet u Beogradu. Piše poeziju i književnu kritiku.  Objavljene knjige: Jabuke od kamena, Gorostasna žeđ, Konopac od vjetra, Nevjerni sjaj i Prsten magle. Poezija mu je nagrađivana. Živi u Nikšiću.

 

 


JEKA SA PLANINE                             JĘKI  Z GÓRY

Jesi li u planinu išo                    Czy w góry chodziłeś
Da jašeš snove nesedlane                Żeby osiodłać sny nieosiodłane
Da dozoveš braću u tami             Żeby wezwać braci w ciemności

     Da rasplićeš crveno i plavo                Żeby rozplątać czerwone i niebieskie
U kamenu knjigu da se upišeš            Zapisać się do kamiennej księgi

Da iskušavaš ruže u raju                 Kusić róże w raju
Tugu u nedogrljenom sjaju             Smutek w blasku nieprzytulonym

Da kroz vilino sito                    Żeby przez sito wróżki
Prosiješ želje                        Przesiać życzenia

Da osluškuješ zemlju                Osłuchiwać ziemię
Kako u snu pjeva                     Jak w śnie śpiewa

Da pohvataš jaganjce tišine            Złapać jagnięcie ciszy
Beskućni zov                              Bezdomny zew

Da zagrliš sunce                    Objąć słońce
Odavno sunca nije bilo                 Gdyż słońca dawno nie było

             ***                         ***

U sjenci svjetlosti                    W cieniu światłości
Šapat zelenih ogledala                Szept zielonych luster
Plave čežnje predah                 Oddech błękitnego pragnienia

U planinskom prstenu                W górskim pierścieniu
Duga                                   Tęcza
Dojke beskraja                        Piersi nieskończoności
Svetkovina siromašne djece             Uroczystość ubogich dzieci

U žitima dan zasjeo                    W zbożach dzień przycupnął
Vedrina šareno jagnje zadaja            Przejrzystość jagnie kolorowe doi

Dvostruka pjesma oblila                Podwójna pieśń oblała
Čemeriku i zvonac                    Ciemiernik i pluskwik
Cvijetnu nedjelju                    Niedzielę Palmową

Snovi okovanih ljubavnika                Sny przykutych kochanków
Odjekuju                             Rozbrzmiewają
Za njima zemlja gleda                Za nimi ziemia patrzy

Majka u kolibi                    Matka w chacie
Rukoveti sjaja veže                    Girlandy blasku wiąże

Gosti dolaze                        Goście przychodzą

       ***                        ***

Stric Vukašin i otac Bogdan             Stryj Wukaszin i ojciec Bogdan
U Koprivnom dolu                    W dolinie Pokrzywowej
Zvjezdani bunar prave                Gwiaździstą studnię budują

Sa nebeske crte                    Z niebieskiej kreski
Kocke prosipaju                    Kostki rozrzucają

U vatru upadaju                    Do ognia wpadają
Tajnu pretapaju                    Tajemnicę wytapiają

Purpurnu tišinu lome                Purpurową ciszę łamią
Kuću pretresaju                     Dom przetrząsają

Kroz crveno ždrijelo                    Przez czerwony wąwóz
Na gromovima                     Na gromach
Lete                             Lecą

    ***                                                                    ***

Jesi li naviše odlazio                Czy się wspinałeś tam
Gdje nerođeno za rođenim žudi            Gdzie nienarodzone urodzonego pragnie
Gdje kamen mašta                    Gdzie kamień marzy
Kako da rodi čovjeka                Żeby zrodzić człowieka

Ne pitaj ako ne znaš                Nie pytaj jeśli nie wiesz
Kako miloduh sanja                    Jak lubczyk śni
Kako iz glasa sjeme niče                Jak z głosu nasienie kiełkuje
Kako sjaj ispod kože čezne            Jak blask spod skóry tęskni

Zakuni se na vjernost                Przysięgnij na wierność
Nepokretnoj sili                    Nieruchomej sile
Jutru koje odlazi                    Odchodzącemu porankowi
Tragovima prašine                    Śladom pyłu
Vršidbi snova                    Omłocie snów

Biće zemlje da ideš                    Wystarczy ziemi do chodzenia
I sunca da te grije                      I słońca do ogrzewania

    ***                        ***

Sjenka glasa                     Cień głosu
Gnijezdo napravila                    Gniazdo stworzył

Ćutanje ispucalo                    Milczenie popękane

Čarobni jecaj                        Cudowny jęk
Koncem zelenim                    Nicią zieloną
Visine krpi                        Wysokości łata

I miriše miriše                    I pachnie pachnie
Pred kolibom cvijet                     Przed chatą kwiat

    ***                        ***

Jesi li stražario na vratima bez vrata        Czy czuwałeś na drzwiach bez drzwi
Između unakrsnih tišina                Między skrzyżowanymi ciszami
Da ti se zrikavci i gromovi                Kiedy świerszcze i grzmoty
Na koži uslikaju                     Pomalują skórę

Da pohvataš cvjetoplet ironije            Wtedy złapiesz kwiecistą dzianinę ironii
Krilate boje                         Skrzydlatego koloru

Da jomužom nazdraviš dobroti             Mlekiem wzniesiesz toast za dobroć
Bisernim tminama                    Perłowym ciemnościom
Tici što sunce čuva                     Ptakowi który słońce strzeże

Da jednu vječnost                    Żebyś jedną wieczność
U šake stisneš                    W garści ściskał
Drugoj da se diviš                     A drugą podziwiał

Grumenje života da nahraniš            Bryłki życia żebyś nakarmił
Bogorodičino cvijeće da dodirneš             I kwiatów Bogurodzicy dotknął

Kamen na kome carić odmara            Żebyś został
Da postaneš                        Kamniem na którym królewicz odpoczywa

Da slaviš što si živ                     I świętował, że żyjesz

    ***                                     ***

KAD SUNCE ZANOĆI                 KIEDY SŁOŃCE ZANOCUJE

Kad sunce zanoći                     Kiedy słońce zanocuje
Pivski đaci                        Piwscy  uczniowie
Niz bregove slaze                    Ze wzgórz schodzą
Rijeku da pregaze                    Rzekę przeprawiają

U Đevojačkom viru                    W Dziewiczym wirze
Da se ogednu                    Przeglądają się

Na tamnom rezu stijena                Na ciemnym ostrzu skał
Da odmore                        Odpoczywają

Uz nebeski lakat                    Z niebieskim łokciem
Uz pleće noći                    Z plecami nocy
Da produže                        Kroczą

***                        ***
TIŠINA NEVJERNA                 NIEWIERNA CISZA

Kada se oči beskraja smrače            Kiedy oczy nieskończone pociemnieją
Kad se zgužvaju nebesa                Kiedy pogniotą się niebiosa
Pustoš kad proključa                 Kiedy pustka wybuchnie

Dan u crnom odijelu                    Dzień w czarnym garniturze
Zakiva prozore i vrata                 Nituje okna i drzwi

U nebeskoj sjajci                    W niebieskim blasku
Đaci                            Uczniowie
Ogleđu se                        Przeglądają się

Iz vida im sunce strklo                 Ze wzroku im słońce uciekło

Pljušti sijeva                         Leje błyska
Prošiva bije                        Przeszywa bije
Ušir udalj                        Wszerz w dal

Svak pod svojim gromom stoji             Każdy pod swoim gromem stoi

Ne smiju da zovu                     Nie wolno zawołać
Ne smiju da se krste                 Nie wolno przeżegnać się

Od svjetlice                        Od błyskawicy
Svjetlija im nada                    Jaśniejsza im nadzieja


NEBESKA IGRANKA                                   NIEBIESKI TANIEC

Kroz zamagljene snove                 Przez mgliste sny
Rososm sunca okićeni                  Rosą słońca ozdobiony
Žedni đaci                        Spragnieni uczniowie
Sjenku škole traže                    Cień szkoły szukają

Okolo njih samoća                    Koło nich samotność
Stihove ispisuje                    Wiersze pisze
Divlji san nad glavom lebdi                Dziki sen nad głową unosi się
Nebo igranku sprema                Niebo taniec szykuje

Stravinski žar ticu traži                Strawiński szuka ognistego ptaka
Betoven u oblacima                    Betowen w obłokach
Pustu želju sanja                    Puste życzenie śni

Sumrazica zjenice sužava                Mróz źrenice zwęża
Mećava ulišta otvara                 Zamieć ule otwiera

    ***                        ***

TAMO GDJE KOŠEVINA PRESTAJE         TAM GDZIE KOŚBA SIĘ KOŃCZY

Kroz zelene snove                     Przez zielone sny
Kroz muziku noćnu                    Przez muzykę nocną
Kosci odoše                        Odchodzą kosiarze

Pokošenih livada miris                Skoszonych pól zapach
Krovove probija                    Dachy przeszywa

Po svježim otkosima                Po świeżych pokosach
Zvjezdana tišina cvjeta                Gwiaździsta cisza kwitnie

Vedrina u stope pada                 Jasny wieczór u stóp się kładzie

Tamo gdje koševina prestaje            Tam gdzie kośba się kończy
Bijelog svijeta tice                    Ptaki całego świata
Cvrkuću                         Ćwierkają

    ***                        ***

 

Przekład: Maja Sljivacanin