Tadeusz Lira-Śliwa


AFORYZM NIE ZNA GRANIC

   Aleksandar Čotrić urodził się w 1966 roku w Loznicy (Serbia). Jest prawnikiem. Mieszka i pracuje w Belgradzie. A. Čotrić wydał 8 zbiorów aforyzmów. Zasłynął także jako autor zbiorów opowiadań. Jego aforyzmy i opowiadania były prze­kładane na kilka języków, m.in. na angielski, francuski, hisz­pański, niemiecki i polski.
    W Polsce w 2009 roku ukazał się drukiem nowy „Wybór aforyzmów” A. Čo­tricia. Aforyzm to zwięzłe zdanie, błyskotliwe sformułowane, zawierające jakąś myśl filozo­ficz­ną, moralną, regułę życiową itp. Serbski twórca jest mistrzem aforystycznego słowa. Oto charakterystyczny przykład:
„Gdy wtrąci się trzeci, nie ma dialogu”.
   Należy też podkreślić, iż aforystyka serbskiego twórcy, powstająca w okresie jugosłowiańskich przewartościowań po­li­tycznych i społecznych to wyraz artystycznego protestu pr­ze­ciw myśleniu dogmatycznemu, zagrożeniu jednostki przez zbio­rowość i wyobcowane formy władzy. Doskonale to pot­wierdza np. aforyzm:
„Nieprawda, że prowadziliśmy brudną wojnę.
My za sobą nie pozostawiliśmy nawet brudu”.
W aforyzmach A. Čotricia dochodzi też do głosu żar­to­bliwa gra słów:
„Rozum do głowy!
Słuchaj głupszego od siebie”.
   Podobne refleksje znajdziemy w książkach najwy­bit­niejszego polskiego aforysty - Stanisława Jerzego Leca (1909-1966). Myślę, że aforyzmy serbskiego twórcy prowadzą lite­rac­ki dialog z „Myślami nieuczesanymi” (cykl aforyzmów, 1957) polskiego autora.
Operując celnie paradoksem, ciętym dowcipem, aluzją, konceptem językowym, A. Čotrić osiągnął w swej aforystyce wysoki poziom artystycznej oryginalności. Jego aforyzmy wzbu­dziły wielkie zainteresowanie w wielu krajach, m.in. w Polsce.

 

Aleksandar Čotrić "Czarna księga", Krosno, 2011


Redakcja i przekład:
Olga Lalić-Krowicka

Korekta: Anna Dagmara Luković,
Wanda Nowik-Pala
Wstęp: Tadeusz Lira-Śliwa
Posłowie: Jurata Bogna Serafińska
Projekt okładki: Milan Beštić
Skład: Vesna Denčić
Karykatura Aleksandra Čotricia: Jugoslav Vlahović


Krośnieńska Oficyna Wydawnicza Sp. z. o. o, Krosno, 2011